• 
• 
• 
• 

Rečnik

Značenje pojedinih pojmova iz oblasti obaveznog socijalnog osiguranja

* Izaberite početno slovo tražene reči ili izraza

S

Sistem zdravstvenog osiguranja
Svaki sistem u kome je pojedinac (i od njega zavisna lica) osiguran od rizika snošenja troškova zdravstvene zaštite i za to je plaćen doprinos (premija) za osiguranje. Doprinos (premiju) može plaćati osigurano lice ili neko drugi, na primer poslodavac. Osigurano lice može da ima pravo na besplatne zdravstvene usluge i proizvode ili se od njega može zahtevati da plati deo troškova ili sve troškove do određenog minimuma za korišćenje zdravstvene usluge ili, pak, za određeni period. Zdravstveno osiguranje može biti obavezno, dobrovoljno ili kombinacija jednog i drugog.

Socijalno osiguranje
Vid osiguranja koji osiguranicima, odnosno članovima njihovih porodica, obezbeđuje socijalnu zaštitu za slučaj bolesti, invalidnosti, starosti, nesreće na poslu i nezaposlenosti. Socijalno osiguranje uključuje zdravstveno, penzijsko, invalidsko i osiguranje za slučaj nezaposlenosti. Razvijenost sistema socijalnog osiguranja uslovljena je razvijenošću nacionalne ekonomije i socijalnom politikom države.

Staž osiguranja
Obuhvata vreme koje je osiguranik proveo na radu po osnovu koga je bio obavezno osiguran i za koje je uplaćen doprinos za penzijsko i invalidsko osiguranje, uključujući i beneficirani radni staž (za koji su plaćeni doprinosi). U staž osiguranja računa se i vreme za koje osiguranik prima novčanu kaknadu za koju je plaćen doprinos, vreme koje provede na obavljanju privremenih i povremenih poslova, vreme za koje je ostvario ugovorenu naknadu za koju je plaćen doprinos, kao i samostalna uplata doprinosa (po članu 15. Zakona o pio)..

Socijalna politika
Obuhvata one državne aktivnosti kojima se finansira, reguliše i administrira pružanje naknada i usluga pojedincima i porodicama koji su u poziciji ranjivosti i oskudice. Opšti cilj socijalne politike je da zadovolji osnovne potrebe svih građana, da izjednači njihove mogućnosti da poboljšaju svoj i život svoje dece i da pomogne onima koji ne mogu sami da brinu o sebi. Jezgro socijalne politike uključuje socijalno osiguranje, socijalnu pomoć, zdravstvenu zaštitu i socijalne usluge. U širem smislu, ovaj pojam uključuje obrazovnu i stambenu politiku, politiku zapošljavanja, kao i obezbeđivanje potrebnih resursa.

Socijalna pomoć
Propisi, mere, programi i usluge koje pruža država, institucije ili pojedinci, a koji služe da bi se pomoglo pojedincima, porodicama, i kategorijama stanovnika koji nemaju ili imaju nedovoljan pristup drugim izvorima prihoda i uslugama koje su potrebne za dostojan život, kao i učešću u socijalnom i kulturnom životu svoje zajednice.

Starosna penzija
Jedno od osnovnih prava po osnovu obaveznog penzijsko-invalidskog osiguranja. Stiče se ispunjavanjem uslova u pogledu navršenih godina života i dužine penzijskog staža. Kao posledica povećanja očekivanog trajanja života javlja se trend podizanja starosne granice za sticanje prava na starosnu penziju, kao i njeno izjednačavanje za pripadnike oba pola.

Stopa doprinosa
Primenjuje se na zakonom propisanu osnovicu i određuje koji se procenat zarade i naknada izdvaja za osiguranje. Ukupna stopa doprinosa za penzijsko-invalidsko osiguranje u Srbiji iznosi 22 odsto.